การปลูกพืชที่มีรากยาวขึ้นเพื่อต่อสู้กับโลกร้อน
Contributed by สำนักงานที่ปรึกษาการเกษตรในต่างประเทศ ณ กรุงบรัสเซลส์  
Monday, 14 November 2011

การปลูกพืชที่มีรากยาวขึ้น เป็นหนึ่งในนวัตรกรรมของภาคเกษตรที่มีขึ้นเพื่อต่อสู้กับความท้าทายต่างๆ ที่มาพร้อมกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
 เมื่อพูดถึงการต่อสู้กับโลกร้อน มาตรการเพิ่มความสามารถในการกักเก็บคาร์บอนของดินเป็นทางออกหนึ่งที่น่าสนใจและมีประสิทธิภาพ โดยที่ผ่านมา
กิจกรรมดังกล่าวมักทำกันในรูปของการลดหรือไม่ไถพรวนดิน การปลูกพืชหมุนเวียนและพืชคลุมดิน เกษตรอินทรีย์ การปลูกป่า เป็นต้น

อย่างไรก็ดี ผลการวิจัยของศาสตราจารย์ Douglas Kell ได้ชี้ให้เห็นมุมมองใหม่ที่แตกต่างออกไปว่าการปรับปรุงสายพันธุ์พืชใหม่ให้มีรากยาวเพิ่มขึ้น ๒ เมตร
สามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการกักเก็บคาร์บอนของดิน ซึ่งนอกจากจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อการดักจับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากอากาศมาสะสมในรากได้เพิ่มขึ้นแล้ว
ยังจะช่วยเพิ่มผลผลิตของพืชอย่างยั่งยืน (sustainable yield) เนื่องจากพืชสามารถกักเก็บน้ำและสารอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพและยาวนานขึ้น
จึงทำให้พืชสามารถทนทานต่อความแห้งแล้ง สภาพน้ำท่วม หรือความท้าทายอื่นๆ อันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศได้ดียิ่งขึ้นด้วย

การคำนวณของศาสตราจารย์ Kell แสดงให้เห็นว่า หากการสะสมของคาร์บอนในดินที่ลึกลงไป ๒ เมตร เพิ่มขึ้นเพียงร้อยละ ๒
ก็จะช่วยให้มีคาร์บอนที่ถูกกักเก็บไว้ในดินเพิ่มขึ้นถึง ๑๐๐ ตันคาร์บอน/เฮกตาร์โดยคาร์บอนนั้นถูกกักเก็บไว้ในดินนานอย่างน้อยที่สุด ๒ ปี

ในส่วนของประเทศไทย หญ้าแฝกนับเป็นพืชที่เข้าข่ายลักษณะพืชมีรากยาว และช่วยยึดหน้าดิน
ซึ่งน่าจะนำมาวิจัยเพิ่มเติมและศึกษาต่อยอดได้ นอกจากนี้ ในส่วนของข้าวที่เป็นพืชเศรษฐกิจหลักของไทย
สภาพภูมิอากาศที่รุนแรงและแปรปรวนมากขึ้น ทำให้ผลผลิตข้าวได้รับความเสียหายอย่างมากในแต่ละปี ทั้งจากความแห้งแล้งและน้ำท่วม
ซึ่งหากไทยมิได้ดำเนินการแก้ไขและป้องกันอย่างทันท่วงที ก็อาจทำให้ไทยสูญเสียความเป็นผู้นำในการส่งออกข้าวได้
ดังนั้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องอาจพิจารณาแสวงหาแนวทางในการต่อสู้กับความท้าทายในด้านต่างๆ ที่จะมีผลกระทบต่อการเพาะปลูกข้าว
ไม่ว่าจะเป็นข้อจำกัดด้านทรัพยากร สภาพอากาศที่รุนแรงมากขึ้นหรือผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
ซึ่งการศึกษาและวิจัยเกี่ยวกับการผลิตข้าวที่มุ่งเน้นไปที่เทคนิคในการเพาะปลูกข้าวที่ใช้ปัจจัยในการผลิตลดลง (เช่น เมล็ดพันธุ์ข้าว น้ำ ปุ๋ยและแรงงาน)
รวมทั้งการปรับปรุงสายพันธุ์ข้าวใหม่ให้มีทนทานต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศได้ดียิ่งขึ้น (เช่น การที่ข้าวมีรากยาวขึ้นเพื่อให้ทนต่อสภาพน้ำท่วมหรืออากาศแห้งแล้งได้ยาวนานขึ้น)
เป็นสิ่งจำเป็นเร่งด่วน ในขณะเดียวกัน เทคนิคหรือการปรับปรุงพันธุ์ข้าวใหม่ๆที่จะนำมาใช้เพาะปลูกในอนาคตก็ควรจะต้องมีความยั่งยืนต่อสิ่งแวดล้อมด้วยเช่นกัน
โดยช่วยให้มีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกลดลงหรือช่วยเพิ่มความสามารถในการสะสมคาร์บอนของดิน ช่วยปรับปรุงคุณภาพดินให้ดีขึ้น เป็นต้น

environmental object : พืชรากยาวจำพวกหญ้าแฝก

environmental data object : พืชรากยาวจะช่วยกักเก็บคาร์บอนในดินได้ดี โดยเก็บจากก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในอากาศ ช่วยแก้ปัญหาภาวะโลกร้อนได้ระดับหนึ่ง


ที่มา : การปลูกพืชที่มีรากยาวขึ้นเพื่อต่อสู้กับโลกร้อน [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก  http://news.thaieurope.net/content/view/3839/211/ . (วันที่สืบค้นข้อมูล 8 สิงหาคม 2555)

นายยุทธภูมิ  ปาใจประเสริฐ (ณุ)